LogoAdVanDerHelm

kaarsjes

Verkondiging 19 februari 2023 – zevende zondag door het jaar

Lezingen
Leviticus 19, 1-2, 17-18
Psalm 103
1 Korinthe 3, 16-23
Mattheüs 5, 38-48

Welkom
Voor sommigen is dit het carnavalsweekeinde: de aanloop naar een periode van soberheid en bezinning vanaf Aswoensdag. Of je dit nu wel of niet viert; het is voor ons allemaal een mooie gelegenheid om na te denken over maskers op en maskers af. Wat is het gezicht dat je laat zien? En wat is het gezicht dat je niet wilt laten zien? Wat is je ware gezicht en weerspiegelt dit gezicht je innerlijk?

De onderwijzing van Leviticus roept ons op een gezicht van heiligheid te tonen, niet als buitenkant maar als teken van onze innerlijke overtuiging. Jezus geeft concrete handvatten om die heiligheid gestalte te geven en hij gaat verder dan de onderwijzing van Mozes ons vraagt. In tijden van oorlog lijkt het onmogelijk om vijanden niet te haten. Ik zou het in onze context zo vertalen: laat ondanks oorlog en geweld niet een kans tot verzoening ontglippen. Dient een mogelijkheid zich aan: grijp die dan met beide handen aan. Na een jaar oorlog in Europa lijkt die gelegenheid er nog niet te zijn. Toch zijn wij mensen van hoop en beseffen we dat allen vrede en verzoening wensen. We blijven bidden en hopen dat dit verlangen uiteindelijk allen zal leiden. Bidden we in stilte voor alle slachtoffers van de oorlog in Oekraïne, Rusland en ook elders.

Homilie
Broeders en zusters, vrienden van de Heer,
Vele gezichten zijn de afgelopen twee weken onder het stof vandaan gekomen. Mensen zijn gered en lichamen zijn geborgen. De ramp die we veertien dagen geleden hebben zien gebeuren, is niet simpelweg een natuurramp, maar ook een menselijk falen om waarschuwingen serieus te nemen en de bouw van steden aan te passen aan het risico van aardbevingen. Het is weer een kwestie van geld en politiek: goedkoper bouwen is ook gemakkelijker. Een leider maakt zich populair doordat er snel gebouwd kan worden. Dat de kwaliteit achterblijft en dat dit grote gevolgen heeft, realiseren wij ons door de verschrikkelijke verwoestingen. Er zullen nog vele jaren nodig zijn om dit weer op te bouwen. Hopelijk neemt men dan de bouwvoorschriften wel serieus.

Wat doen de gezichten van de getroffen mensen met ons? De gezichten van de hopeloze nabestaanden, die niet weten waar ze de nacht moeten doorbrengen? En de gezichten van de mensen die al een jaar in een oorlogsgebied verblijven of van hen die deze gebieden juist ontvlucht zijn? Kijken we hen echt in het gelaat? Worden zij daarmee onze broeders en zusters? De respons op de hulpvraag uit Turkije en Syrië was groot en mensen waren vrijgevig. Grote en kleine acties werden op touw gezet om iets te doen en ons gevoel van machteloosheid te doorbreken. Solidariteit is gegroeid. Dat is hoopvol. De Bergrede van Jezus begint met de Zaligsprekingen en wil ons helpen elkaar in de ogen te kijken. Jezus probeert ons te helpen achter de maskers te kijken van ons uiterlijk, achter de maskers van de rollen die we graag zouden willen spelen. “Kunnen mensen in jouw gezicht je innerlijke heiligheid herkennen?” vraagt Mozes in Leviticus. Jezus voert het verder en vertelt ons dat vooral concreet handelen die innerlijke heiligheid weerspiegelt.

Ongetwijfeld beseffen we dat we nog een weg te gaan hebben en dat de vraag van Mozes en van Jezus nogal onmogelijk lijkt: hoe kun je heilig en volmaakt zijn? In tijden van rampen en oorlog? Maar we hebben geen twee gezichten: een gezicht voor als het goed gaat en een gezicht voor noodgevallen. We hebben maar één hart en we hebben maar één bron en dat is Christus zelf. De moeilijke periode waarin onze wereld verkeert, vraagt ons te reageren en dat maakt duidelijk wat de gezindheid van ons hart is. Kunnen we in deze donkere tijden ons geloof in de houding van de Bergrede vasthouden? Kunnen we ons spiegelen aan Christus die zijn goede boodschap, zijn evangelie, heeft vastgehouden tot op het kruis? Kijken we ook naar het gelaat van Christus? Wat zien we dan? Laten we een moment stil staan bij ons eigen favoriete beeld van Jezus. Is dat een icoon? Is dat een kruisbeeld, of het beeld van de verrezen Heer hier in de kerk? Wat is het gelaat van Jezus dat u inspireert of bemoedigt?

Laten we het gelaat van ons geliefde Christusbeeld in gedachten nemen. Bij mij komen twee beelden in mijn gedachten. Het eerste is dat van een icoon dat ik thuis heb. Een icoon waarvan de ogen op bijzondere wijze gemaakt zijn. Er zit een heel verhaal achter van degene die de icoon gemaakt heeft. Op sommige momenten van bezinning komt dat verhaal weer boven en zie ik het gelaat van de kunstenaar. Het gelaat van Christus in de icoon verbindt zich met het gelaat van de persoon die de icoon gemaakt heeft. Ze horen bij elkaar. Het andere beeld is van een film die ik gistermiddag gezien heb met de Haagse Gemeenschap van Kerken: een film over Athos: Adam, waar ben je. Het is een film over dit schiereiland waar alleen monniken wonen en waar duizend jaar al gebeden en gezongen wordt in soms harde omstandigheden. De boodschap van die film was voor mij kernachtig, dat de mens moet beseffen welke tekorten hij heeft en welke fouten hij gemaakt heeft, maar dat uiteindelijk in de opstanding God naar ons toekomt en ons daarvan bevrijdt. Het besef dat wij zijn opstanding nodig hebben, zal ons helen en genezen. Is dat nu een sombere boodschap of een hoopvolle? Het lijkt nogal negatief door de nadruk op ons onvermogen en onze fouten. We houden daar niet van, we koesteren liever een positief zelfbeeld. Maar uiteindelijk is de vreugde van Pasen overweldigend. Nu we aan de vooravond staan van de veertigdagentijd en we kunnen nadenken over de manier waarop we de vasten gaan invullen, biedt het Paasfeest dat over twee maanden de duisternis zal verdrijven, een mooi perspectief. Laten we de duisternis van onze tijd, de oorlog en de rampen, verdrijven door het besef dat voor alle mensen opstanding de boodschap is. Dat is de vreugde van ons geloof. Amen

Verkondiging 22 januari 2023 – derde zondag door het jaar

Lezingen
Jesaja 8, 23b-9, 3
Psalm 27
1 Korinthe 1, 10-13.17
Mattheüs 4, 12-23

Welkom
Goedemorgen. Aan het einde van de gebedsweek voor de eenheid denken christenen wereldwijd aan elkaar. We zoeken elkaar op en we willen ook samen bidden. We moeten erkennen dat we slechts schoorvoetend deze weg inslaan. We zijn zo vertrouwd met elkaar dat we niet gemakkelijk onze kerk verlaten om in een andere kerk te gaan bidden. Dit einde van de gebedsweek valt samen met de zondag van Gods Woord. Paus Franciscus nodigt ons uit om stil te staan bij de kracht van Gods Woord: het Evangelie en de hele Bijbel zijn teksten, verhalen en liederen waarin God zich tot ons richt. Kunnen we die woorden verstaan? Begrijpen we ze als een persoonlijk gesprek met ons zelf? Of laten we het langs ons heen gaan? Vandaag worden de eerste leerlingen geroepen. Hun wordt gevraagd Jezus te volgen. Zij staan op en volgen Hem, niet wetend waar de weg hen zal brengen. Laten we ons vandaag afvragen hoe Gods Woord ons leven verrijkt.

Homilie
Broeders en zusters, vrienden van de Heer,
Het schrijven van brieven raakt uit de mode met alle moderne en snelle manieren van communicatie. Toch nemen mensen nogal eens de moeite om toch de pen en het papier te pakken om een klein of lang bericht te schrijven wanneer de gelegenheid daarom vraagt. Dat zijn keerpunten in een leven, beslissingsmomenten in een relatie, of bepaalde wendingen in een leven. Zulke momenten vragen eerder om een brief dan een appje of messenger. Brieven worden bewaard en gekoesterd. Ze worden later weer gepakt en doorgelezen om de herinneringen aan die wendingen in het leven vast te houden en weer te ervaren hoe zo’n brief je leven persoonlijk geraakt en veranderd heeft.

De oudste teksten van het Nieuwe Testament zijn ook brieven. De meeste zijn langer dan onze gemiddelde brieven. Het zijn hele epistels, maar ze zijn bewaard omdat ze het leven van een gemeenschap richting hebben gegeven en geholpen om beslissingen te nemen, conflicten op te lossen en veranderingen door te voeren. De Bijbel is Gods brief aan de mensheid door de eeuwen heen. Aan zo’n plechtige stelling hebben we weinig, omdat wij zelf eigen vragen hebben over ons leven hier en nu waarop we een antwoord willen hebben. Waar vinden we zo’n antwoord? Nu is de Bijbel en ook het Evangelie geen FAQ: zelfs de meest voorkomende vragen hebben geen vanzelfsprekend antwoord. Maar hoe vinden we dan toch een antwoord?

Vandaag wil ik u twee elementen van een antwoord van God voorhouden die ons in beweging kunnen brengen. Het zijn woorden die bij mij blijven haken na lezing van de teksten. Dit is een vorm van Bijbellezing die kan helpen: je leest de tekst en een woord valt je op. Dat woord kun je vasthouden. Je schrijft het op en de rest van de dag neem je het mee om er mee te associëren en het te laten bezinken. Waarom raakt het je? Wat zegt het je? Wat zou je er mee kunnen doen? Het eerste woord dat bij mij blijft hangen is het juk dat stukgeslagen wordt. Het is het woord uit de Jesaja tekst, de bekende tekst die we ook in de Kerstnacht lezen. In die nacht betekent de geboorte van het Kind immers dat het juk dat op de schouders van de mensheid ligt, stuk gebroken wordt. Het is het juk van de schulden die we meedragen, onze beperkingen, de dood. Maar het is ook het juk dat ik zelf ervaar in tegenslagen en moeilijkheden, in vragen die ik niet opgelost krijg. Ik kan het ook ervaren in het juk dat ik bij anderen zie en waar ik soms machteloos moet toezien hoe mensen lijden. Het is ook het juk van de mensen die oorlog en hongersnood moeten lijden, armoede en wanhoop over een uitzichtloze situatie. Zo kunnen we allemaal denken: wat is mijn juk dat ik ervaar, mijn last in het leven? Dan mogen we ook de boodschap van Jesaja verstaan die zegt dat God niet wil dat we onder dat juk bezwijken. Hij wil dat juk breken en van ons afnemen. Dan wordt de vraag van Jesaja een persoonlijke roeping aan ons adres: zien we zelf mogelijkheden om het juk van ons af te werpen en om anderen daarvan te bevrijden? Dan begint onze roeping. Dat zijn we geen passieve luisteraars mee, maar nemen we ons leven ter hand en begrijpen we God als Degene die ons op een nieuwe weg zet. Het tweede woord is natuurlijk niet zo verrassend: ‘Volg Mij’. De roep van Jezus in het evangelie aan het adres van de eerste leerlingen. Het is niet zo natuurlijk om die stem te volgen. ‘Volgen’ betekent immers je vrijheid opgeven, je beslissingsruimte uit handen te geven. Wie durft dat aan?

Als we de twee woorden combineren, ‘juk’ en ‘volgen’ kunnen we begrijpen dat de bevrijding van het juk wel eens zou kunnen gebeuren door de roepstem van Jezus te volgen. Voor de apostelen was de ontmoeting met Jezus een nieuwe weg die zich vertaalde na de dood van Jezus in het oprichten van gemeenschappen, om mensen te verzamelen en te verbinden, om mensen te vertellen dat het beter is om onderlinge geschillen te overwinnen en vanuit eenheid en verbondenheid te leven. Het werden gemeenschappen van gebed, diaconie en onderlinge broeder- en zusterschap, met zorg voor elkaar en voor de wereld om hen heen. We zien in de samenleving dat verdeeldheid niet helpt, niets oplost en alleen maar agressie en boosheid kweekt. Dit is niet onze weg. Zo verkondigt Paulus eenheid in het verdeelde Korinthe. Laten we ook die eenheid indachtig beseffen dat we door Jezus te volgen het juk van de verdeeldheid kunnen wegnemen. Moge de Geest ons inspireren om die opdracht waar te maken. Amen

Voorbede

Week voor de eenheid en zondag voor het woord van God - 22 januari 2023
Vg. Laten we bidden tot God die tot ons spreekt om ons bijeen te brengen, te verzamelen en tot één geloofsgemeenschap te maken.

L. Voor de kerken van Zoetermeer die zich geroepen weten om het evangelie uit te dragen en inhoud te geven in onze stad. Dat zij in gesprek, gebed, diaconie en getuigenis elkaar weten te vinden en samen de ene boodschap van Christus’ evangelie uitdragen. Laat ons bidden.

L. Voor de christenen van Zoetermeer, dat zij Gods Woord verstaan, dat zij tijd nemen om het te lezen en te begrijpen, dat zij steeds weer terugkeren tot de verhalen over Jezus Christus om zich te spiegelen aan zijn boodschap. Laat ons bidden.

L. Voor alle andere gelovigen en voor alle mensen van goede wil, dat zij beseffen geroepen te zijn tot een samenleving van eenheid en verbondenheid. Dat mensen opstaan tegen polarisatie en oplossingen zoeken in een sfeer van saamhorigheid en eenheid. Laat ons bidden.

Parochie intenties
Gebed voor Oekraïne
Moment van stil gebed

Vg. Goede God, barmhartige Vader, hoor ons gebed. Laat uw Woord als een inspiratiebron ons altijd in beweging houden in de richting van Uw koninkrijk dat voor alle mensen bestemd is. Door Christus onze Heer. Amen

Verkondiging 15 januari 2023 – Tweede zondag door het jaar

Lezingen
Jesaja 49, 3.5-6
Psalm 40
1 Korintiërs 1, 1-3
Johannes 1, 29-34

Welkom
Aan het begin van de gewone zondagen en na de kennismaking met Jezus in de Openbaring des Heren, gaan we vandaag dieper kennis maken met Jezus zelf en met degenen die Gods boodschap verkondigen. Er vallen grote woorden: dienaar, apostel, licht voor de heidenen. Van Jezus wordt gezegd: Zoon van God. Zijn dat woorden die we voor onszelf in de mond zouden nemen? Zijn wij dienstbaar jegens de ander? Voelen we ons gezonden als apostel om een boodschap te brengen? Beschouwen we onszelf en onze naaste als kinderen van God? Geloven we dat de mens daadwerkelijk uit Gods liefde is geboren, ieder mens? Handelen we daarnaar in solidariteit en vriendschap? Laten we deze zondag onze Bijbellezing oppakken als een nieuw begin, een hernieuwde kennismaking, met Jezus, maar ook om onszelf te zien als gezondenen.

Homilie
Broeders en zusters, vrienden van de Heer,
Mensen hebben hun eigen persoonlijke stijl om zich aan anderen voor te stellen. Sommigen vertellen honderduit over hun leven, hun carrière, hun successen. Of ze vertellen van hun netwerk, hun familie. Anderen komen snel met hun moeilijkheden en hun teleurstellingen. In het professionele leven is het jezelf presenteren tot een echte kunst verheven. Er zijn cursussen om goede brieven te schrijven, je CV goed op orde te hebben. Digitale netwerken helpen daarbij. Je moet de juiste balans zien te vinden tussen inhoud en uiterlijk, tussen de boodschap van je leven en de uitstraling die je naar buiten wilt hebben.

Paulus heeft een duidelijke manier om zich te presenteren. Hij weet zich door God geroepen en legt daarmee meteen een hoge autoriteit op tafel. Hij richt zich tot Korinthe, maar daarnaast acht hij zich gezonden tot allen die tot een heilig leven zijn bestemd. Het is nogal wat: Paulus de boodschapper door God gezonden om ons te brengen tot heiligheid. Het komt niet erg bescheiden over. Wie andere teksten van hem leest, weet dat hij ook gebukt kon gaan onder gevoelens van minderwaardigheid en kleinheid (Paulus betekent ook ‘de kleine’). In de opening van deze brief en zijn presentatie aan de gemeenschap van Korinthe zet hij een stevige toon. Het is als het ware zijn geestelijke benoemingsbrief.

Jesaja benadert dit anders: ook hij weet zich geroepen door God en ook zijn perspectief van handelen is om een licht te zijn voor de heidenen. Hij heeft een boodschap voor heel de wereld, niet alleen voor Israël, maar voor alle volkeren. Toch noemt hij zich een dienaar. Hij is niet zozeer de leider van de gemeenschap, maar de dienaar. Hij kiest een meer passieve of volgende houding.

Jezus presenteert zich op geheel andere wijze: Hij komt naar Johannes de Doper, maar Hij zwijgt. Hij laat Johannes het woord doen, die daarom ook de voorloper, de aanwijzer wordt genoemd. Johannes spreekt voor Hem zoals Jezus later aan de leerlingen vraagt: wie zeggen jullie dat Ik ben? Als je Jezus beter leert kennen, ontdek je dat Hij meer van het vragen stellen is dan van het zenden van boodschappen. Pas de volgende dag, na deze woorden van Johannes komt Jezus tot spreken en vraagt Hij aan de leerlingen die Hem beginnen te volgen: wat zoeken jullie? Een vraag die uitdagend is en die antwoord vraagt. Het is een vraagt die Hij ieder van ons stelt, telkens als we hier komen om Hem te volgen.

Wat zou je antwoord zijn op die vraag van Jezus? Wat kom je hier eigenlijk halen? Mooie verhalen? Voedsel ten leven? Een uur van bezinning? Een gemeenschap van mensen om je heen? Muziek om van te genieten en liederen om samen te zingen? Herbronning in Gods aanwezigheid? Toegang tot de hemel? U ziet: vele antwoorden zijn mogelijk. Een goede oefening voor ons om daarover na te denken. Laat je antwoord dan wat meer zijn dan de algemene woorden ‘verdieping en samenzijn’, want die kunnen we op vele andere plekken ook halen. We mogen geloven dat we hier gekomen zijn om de Geest te zien neerdalen over ons die als kerkgemeenschap Hem tegenwoordig stellen. ‘Hij is het Lam Gods” zegt Johannes. Dat herhaalt Johannes de volgende dag als de twee eerste leerlingen besluiten hem te volgen. Het is Andreas die zijn broer Simon Petrus erbij gaat halen.

Wie de woorden Lam Gods hoort en de Bijbelse boodschap kent, beseft dat het met deze man uit Nazareth slecht zal aflopen. Hij is het Lam dat geofferd wordt. Een Bijbels Lam wordt niet oud: hij haalt het komende Paasfeest niet. Anders dan Paulus en Jesaja presenteert Jezus zich niet als de nieuwe leider van Israël. Durven we Hem nog steeds te volgen in het besef dat de weg die we inslaan een weg naar Goede Vrijdag is?

De leerlingen die Jezus gaan volgen, beginnen een groot avontuur. Er staat hun nog veel te wachten aan wonderen, toespraken, ontmoetingen. Voortdurend ervaren ze dat God nooit ver weg is. Zij kijken op een nieuwe manier naar God. Later zal de kerkgemeenschap beseffen dat na de dood en de opstanding van Jezus de leerlingen zelf vervuld raken van die aanwezigheid. Ze ervaren voortdurend dat liefde wordt geschonken, liefde die leven geeft en die wonderlijke dingen tot stand brengt. Ervaren wij dat geschenk van de liefde? Beseffen we dat iedere eucharistie teken is van die liefde die ons geschonken wordt? Dat het geschenk van het Lichaam en Bloed van het Lam Gods ons tot dienaren en apostelen maakt? Sommigen meer dienend, anderen meer leidend, ieder volgens zijn/haar mogelijkheden en roeping. Ik wens ons allen toe dat we door de ontmoeting met Jezus die we de Zoon van God noemen, ook ons eigen kindschap van God meer en meer ontdekken. Amen

Meer artikelen...