Verkondiging 14e zondag door het jaar, 6 juli 2014
Lezingen
Zacharias 9, 9-10
Psalm 145
Romeinen 8, 9.11-13
Mattheüs 11, 25-30
Woord van welkom
Welkom op deze zondag waarop we de gewone doorgaande lezing van Mattheüs weer hernemen. De tekst van vandaag bevat een troostende boodschap voor ons wanneer we het leven te ingewikkeld vinden of te zwaar. Jezus is degene die met ons meeloopt en het juk met ons meedraagt. Hij kent ons leven en ons ziet ons bestaan wanneer het moeilijk wordt. Het past ons christenen niet om te kreunen en te klagen, maar we vertrouwen de wereld en ons leven aan Hem toe. Uiteindelijk is het alleen aan Hem om deze wereld om te vormen tot zijn koninkrijk. Het is aan ons om de kleine tekenen aan te wijzen, te versterken en daar vreugde aan te ontlenen.
Dat kan soms tot het verwijt leiden dat we er als christenen gemakkelijk over denken. Maar het is nu eenmaal zo: als gelovige katholieken zien we meer. We kijken als het ware achter de schermen van de geschiedenis en schatten de gebeurtenissen anders in. Als we Zacharias lezen die vertelt dat de Messias op een ezel het koninkrijk komt vestigen, zal de wereld om ons heen dat niet begrijpen. Maar wij kennen de wegen van God die anders zijn en die uiteindelijk hun doel bereiken.
Ook in deze eucharistie toont God ons zijn aanwezigheid in eenvoudig brood. Het delen van dit brood en het delen van Jezus’ aanwezigheid zijn ook tekenen van het komende rijk. Laten wij kracht ontlenen aan deze tekenen van Gods nabijheid. Vragen we God om vergeving voor die keren dat we niet vanuit ons doopsel leefden.
Homilie
De beelden van Zacharias staan in schril contrast met de beelden van de moderne wereld die we op ons beeldscherm krijgen. Tanks en legervoertuigen lopen landen en volken onder de voet. Mensen vluchten voor hun leven omdat de conflicten, die in hun omgeving uitgevochten worden, niet hun conflicten zijn. De oorlogshandelingen verwoesten hun leefmilieu en hun huizen en kerken en andere dierbare gebouwen, maar ze zijn zelf geen partij in deze conflicten en dat willen ze ook niet zijn. Vluchten lijkt dan de enige optie. Er lijkt geen leefruimte meer te zijn en een record aantal mensen is op de vlucht.
Deze maanden wordt het begin van de eerste wereldoorlog herdacht. In Nederland gaat dit aan veel mensen voorbij omdat ons land toen ontsnapte aan de oorlogshandelingen. Vluchtelingen uit België moesten geholpen worden en er was een tekort aan voedsel. Maar daar bleef het bij wat de gevolgen van de eerste wereldoorlog betreft. Er kwam echter in Europa een mensenverwoestende oorlogsmachine op gang die niemand meer kon beheersen. Aanvankelijk leek het in die tijd nog of oorlog een praktische oplossing kon zijn om orde op zaken te stellen en een nieuw evenwicht tussen de grootmachten te brengen. Uiteindelijk waren er alleen maar verliezers en miljoenen doden en miljoenen gehandicapte en getraumatiseerde mensen.
Nu worden met de herdenkingen de mensen gevoelig gemaakt voor deze verschrikkingen, opdat ze niet meer plaats zullen vinden. Heeft dat enig effect? Weten we tegenwoordig inderdaad wel beter? Is het heus? Is het zeker dat het niet meer kan gebeuren? Daar kan gerust aan getwijfeld worden omdat het nationalisme en de aandacht voor het eigenbelang weer welig tieren en dat heeft in de loop van de geschiedenis weinig geholpen. Het project Europa is in crisis en wordt slechts als een economische instelling gezien die ons eigenbelang vooruit moet helpen. Andere internationale instellingen zijn een zwakke speelbal van het nationalisme. We zien het dichtbij komen in de Oekraïne en we zien het in het Midden-Oosten.
Zacharias toont een andere weg; een weg die Jezus Christus goed begrepen heeft. Hij is concreet die weg gegaan. Hij nam een ezel en betrad de stad Jeruzalem. Hij veroverde deze stad door de mensenharten te veroveren. Wat kan een ezel uithalen tegenover de zwaar bewapende Romeinen en sterke soldaten van de tempelbewaarders? Wat haalt een ezel uit tegenover de tanks van deze tijd? Helemaal niets op het eerste gezicht. Hetzelfde kunnen mensen zich afvragen wat het gebed van vrede op ons plein voor de kerk, het vredesplein, uithaalt wanneer er elders in de stad mensen demonstreren ter ondersteuning van de islamitische strijders in Irak.
De fundamentele vraag hierbij is de vraag naar het koninkrijk van God. Het is een rijk waar zachtmoedigheid het wint van geweld, waar verzoening het wint van wraak, waar leven het wint van de dood, en dan wel leven voor alle mensen van goede wil. Maar hoe komt dat rijk tot stand? Wie zal het vestigen? Het is de vraag die Johannes de Doper ook aan Jezus stelt. Dat gaat net vooraf aan de tekst van vandaag: Johannes die gevangen is laat aan Jezus vragen hoe het nu zit met het koninkrijk van God. Daar klinkt teleurstelling en twijfel door. Het antwoord van Jezus maakt duidelijk dat het eigenlijk ons verstand te boven gaat, maar dat we ons niet moeten laten verleiden om het spel te spelen dat de wereld wil spelen, een spel van geweld en macht en vergelding. We zien het in Israël en Palestina gebeuren: haat en geweld roepen alleen nog maar meer haat en geweld op. Mensen nemen dan geen beslissingen meer, dat kunnen ze niet meer door verbittering en boosheid. Je kunt het ze ook bijna niet verwijten als er drie tieners zomaar vermoord worden.
Maar het antwoord van Jezus vraagt ons om ons door zíjn boodschap te laten meenemen, waar haat en vergelding geen plaats hebben. Zelf je eigen woede, boosheid en teleurstelling loslaten lijkt enorm veel gevraagd, maar uiteindelijk is dat de weg om rust en verlichting voor je ziel te vinden. Wie bereid is de oorlog af te leren, ziet een nieuwe wereld verschijnen en kan de mens met nieuwe ogen bekijken. Durven wij het aan om in de voetsporen van Jezus en Zacharias als het ware de ezel van de zachtmoedigheid te berijden?
Amen.