LogoAdVanDerHelm

kaarsjes

Verkondiging 9 april 2023, Paaszondag

Lezingen
Handelingen 10, 34a.37-43
Psalm 118
Kolossenzen 3, 1-4
Johannes 20, 1-9

Woord van welkom Pasen
Christus is verrezen. Alleluia! Hij is waarlijk opgestaan. Alleluia!
Welkom op Paasmorgen. Het licht is doorgebroken. De duisternis die ons hart leek te regeren heeft plaats gemaakt voor het licht. Het leven ziet er op deze ochtend anders uit. Is de wereld veranderd? Enerzijds zeg ik: nee. De oorlog in Oekraïne gaat door, de honger waar kinderen van te lijden hebben, is nog niet weggenomen, de sociale en financiële ongelijkheid in onze eigen opgeruimde Nederlandse samenleving is er nog steeds. De stad van vrede - Jeruzalem – was de afgelopen dagen getuige van vreselijk geweld en er werden woorden van haat, wraak en vergelding gesproken, onderstreept door raketten van alle kanten.

Toch is het licht doorgebroken met de boodschap dat Hij niet dood is maar leeft! Wij worden daarvan getuigen gemaakt. Wij zijn getuigen van leven en we laten de wereld en onze samenleving niet over aan de krachten van de dood. Daartoe zijn vannacht geloofsleerlingen door doopsel en vormsel in de kerk opgenomen, daartoe hebben we vannacht onze eigen doopbeloften vernieuwd. Ook deze ochtend staan we stil bij de gave en de opdracht van de doop om getuige te zijn van het leven dat God geeft. Laten we staan om te bidden en besprenkeld te worden met het doopwater.

Homilie
Christus is verrezen! Alleluia
Broeders en zusters, vrienden van de Heer,
De geschiedenis van de mensheid wordt vaak bepaald door grenzen die getrokken worden. Allerlei grenzen bepalen ons leven. Dat zijn grenzen van landen en naties: er worden oorlogen gevoerd omdat leiders grenzen bijgesteld willen zien. Ze vinden die grenzen onrechtvaardig en belemmerend. Ze grijpen de wapens en steevast worden eenvoudige en kwetsbare mensen het zwaarst getroffen. Er worden gelukkig ook overeenkomsten gesloten en politieke unies opgericht die het belang van grenzen relativeren en samenwerking over grenzen heen organiseren. Dat vraagt visie en moed van leiders die over de waan van de dag heen kunnen kijken. Dat vraagt leiders die het eigen belang relativeren in het licht van wat het katholiek sociaal denken het algemeen belang noemt. Het algemeen belang is dat wat je eigenbelang overstijgt. Kun je over die grenzen heen kijken en zien wat verbindt? Dat dit laatste vruchtvaarder is dan het eerste hoef ik u niet uit te leggen, maar het is wel weerbarstiger en vraagt langere adem.

Wij lopen zelf in ons persoonlijk leven ook tegen grenzen aan: grenzen in talenten, grenzen in gezondheid, grenzen in vriendschappen en relaties. Er zijn perioden dat we het idee hebben dat alle mogelijkheden open liggen, maar we worden ook geconfronteerd met grenzen. Dat kan een harde confrontatie zijn en teleurstelling oproepen. Het vraagt veerkracht en onderlinge hulp om die grenzen te verwerken en te boven te komen.

Tegen grenzen zijn ook de leerlingen aangelopen: zij dachten dat met Jezus van Nazareth een wereld zonder grenzen zou zijn aangebroken. Zijn verkondiging ging gepaard met wonderlijke tekens van een andere wereld. Een wereld die Jezus het Koninkrijk der Hemelen noemde, het Koninkrijk van God. Hij had de kracht van geloof laten zien: oprecht geloof in plaats van het slaafs navolgen van wetten en voorschriften, maar een toewijding van het hart, toewijding aan God en aan de naaste. Dat visioen van een onbegrensde wereld en mensheid kwam tot een abrupt einde door de grens van Goede Vrijdag en de ondergang van Jezus aan het kruis. Het visioen van dat koninkrijk leek als een zeepbel te zijn uiteengespat: een illusie rijker! Duisternis leek de wereld weer opnieuw in zijn greep te krijgen.

De boodschap van vandaag vertelt ons het tegendeel: het koninkrijk is juist op het kruis gevestigd. De dood van Jezus heeft de komst van dat Koninkrijk ingeluid. Natuurlijk: de schok was groot om de geliefde Rabbi te zien sterven aan het kruis, maar het lege graf heeft getoond dat nu zelfs de grens van de dood is weggenomen. In het sterven van Jezus heeft de jonge kerk de profetie van Jesaja herkend en van psalm 118: “de steen die de bouwers hebben afgewezen, die is de hoeksteen geworden!”

Welke kracht is hier aan het werk geweest? Waardoor heeft deze Lijdende Dienaar de weg naar het leven gebaand? “Geen groter liefde dan Hij die zijn leven geeft voor zijn vrienden.” schrijft Johannes in zijn evangelie. En het is God zelf die dat leven heeft gegeven. Jezus als Zoon van God heeft zich de ware bondgenoot getoond die de weg van de mens is gegaan tot en met de dood. Het lege graf vertelt dat Hij te groot was voor de dood. De kracht van zijn liefde was sterker dan de kracht van de dood. Daarom heeft God hem hoog verheven en hem de naam gegeven die boven alle namen is. De grens tussen leven en dood heeft God door de liefde van Jezus teniet gedaan.

Petrus spreekt over de gevolgen van die nieuwe grenzeloosheid: de boodschap van Jezus mag niet beperkt worden tot een groep van uitverkorenen. De getuigen die Hem na Pasen als Verrezen Heer hebben ontmoeten, krijgen een opdracht mee om hem te verkondigen. Wij hier zijn de getuigen die Hem ontmoeten in zijn Woord en zijn Sacrament en zijn geroepen om Hem te verkondigen en mensen duidelijk te maken dat zij de kracht hebben om grenzen te overwinnen.

Paulus schrijft dat ook wij in het doopsel tot datzelfde leven van Jezus zijn opgewekt. Ook al lijken de grenzen nog aanwezig in ons leven: we weten door de boodschap van Pasen dat die grenzen geen macht meer over ons hebben. Ons leven is nu voor altijd geborgen in God. Dat helpt ons om getuige te zijn van de grenzeloosheid die ons geschonken is in de liefde van Christus.

Ik wens ons allen toe dat wanneer anderen ons grenzen proberen op te leggen of ons willen opsluiten binnen grenzen en hokjes, we getuigenis kunnen afleggen van ons geloof, dat ons leven meer is dan grenzen en categoriën, maar dat de verrezen Christus ons voor altijd heeft verbonden met de eeuwige liefde die ons leven vernieuwt.
In die zin wens ik u allen Zalig Pasen!

Amen

Verkondiging 8 april 2023, Paaswake - Gouda

Lezingen
Genesis 1, 1 - 2,2
Exodus 14, 15- 31
Jesaja 55, 1-11
Romeinen 6, 3-11
Mattheüs 28, 1-10

Opening
Vuur, licht, warmte, energie. Het zijn de geschenken van God die het menselijke leven mogelijk maken. Het zijn scheppende krachten die hier aanwezig zijn. Het zijn herscheppende krachten die hier aan het werk zijn. Vanuit het duister zijn we hier gekomen, het duister waar we het lichaam van de Heer Jezus hebben achtergelaten, het duister van ons eigen leven dat we meedragen, het duister van de wereld dat mensen tegen elkaar opzet. We willen niet geloven dat dit duister het laatste woord over de mensen zal hebben. We waken en bidden dat het nieuwe leven ons deel zal zijn. Dit waken en bidden betekent dat we ons bezinnen op het leven en onszelf kritisch afvragen: wat is er in ons bestaan dat werkelijk leven geeft? Mogen de verhalen ons de weg wijzen.

Homilie
Lezen, zingen en bidden, vijf lezingen hebben we zo gehoord, de oude traditie kent er nog veel meer. Deze wake is bedoeld als een hele nachtwake tot het ochtendgloren. Maar we denken dat we met deze lezingen u al voldoende hebben meegegeven om de nacht verder zelf door te komen met het oog op Pasen. Het zijn verhalen van een onmogelijk nieuw begin: waar duisternis heerst, komt licht, waar onderdrukking was in Egypte, komt bevrijding, waar honger en dorst is, komt profetische overvloed, waar dood was, wordt leven geschonken, nieuw en onvergankelijk leven. Ons menselijk denken stopt hier: wat ons geschonken wordt, is ondenkbaar.

De afgelopen dagen zijn we op pad gegaan om Jezus te volgen: zijn vriendschap, zijn doodsangst, zijn eenzaamheid, zijn marteling, zijn lijden en sterven. We hebben Hem ten grave gedragen met de vrouwen, met Nicodemus en Jozef van Arimathea. In de duisternis zijn we heen gegaan.

Met vertwijfeling zijn de vrouwen in de vroege morgen naar het graf gegaan: verdrietig en verslagen omdat het Licht van hun leven is uitgedoofd. Wat zal er van hun leven overblijven? Ze hebben alles opgegeven om vanuit Galilea hun leven te verlaten en Hem te volgen. We weten dit van de apostelen, maar voor de vrouwen geldt dit evenzeer. Het evangelie wijdt er slechts enkele woorden aan, maar we moeten niet onderschatten welke toewijding deze vrouwen hebben getoond aan Jezus en zijn evangelie. Hoe moet het nu verder?

Ook hun leven is stilgevallen en leeg geworden. Pasen betekent voor hen een verandering van hun innerlijk. Zij komen op die vroege morgen naar het graf. Zij horen en zien de engelen met hun boodschap. Dat brengt hen in beweging, maar we horen de verwarring die dit te weeg brengt in hun hart: vrees en grote vreugde. Ze worden heen en weer geslingerd tussen hoop en vrees. Het is een prachtig verhaal, maar het is natuurlijk niet mogelijk! Hoe kan het dat de Gekruisigde weer leeft? Het is het begin van een nieuwe fase in hun leven. De aanwezigheid van Jezus in hun bestaan is anders geworden. De fysieke nabijheid en de zichtbare aanwezigheid van Jezus met zijn woorden en wonderen, heeft een nieuwe dimensie gekregen. Hij is een deel van hun bestaan geworden. Zij worden nu in hun eigen denken, spreken en handelen geleid door wat Jezus heeft geleerd. Het is zijn Geest die in hen leeft.

Zijn wij ook Paasmensen? Hebben we ruimte voor de Geest van de Verrezen Heer? Maken we ruimte om zijn woorden te horen, om zijn brood te delen? Weten we met ons gelovig hart dat Hij in ons aanwezig is en dat Hij daardoor ook in onze wereld aanwezig is? Pasen is een beweging. Een beweging naar binnen om meer vertrouwd te worden met zijn woorden en daden. En een beweging naar de naaste om met de woorden en wonderen van Jezus anderen te bemoedigen. Moge deze nacht een nieuw begin zijn om te leven in de voetsporen van de verrezen Heer Jezus.

Zalig Pasen!

Verkondiging 7 april 2023, Goede Vrijdag - Gouda

Lezingen
Jesaja 52, 13-53, 12
Psalm 31
Hebreeën 4, 14-16 + 5, 7-9
Johannes 18, 1-19, 42

Homilie
In het evangelie volgens Johannes is er na het sterven van Jezus een enorme stilte. Bij de andere evangelisten begeleiden allerlei tekenen de dood van Jezus: wonderlijke duisternis, aardbevingen, mensen die opstaan uit de dood, het voorhangsel in de tempel dat scheurt. Maar bij Johannes gebeurt er vrijwel niets. Hij wordt doorstoken om te checken dat Hij dood is, Hij wordt van het kruis gehaald en in het graf gelegd. Maar verder is het stil. De stem van Jezus is tot zwijgen gebracht. Zelfs God zwijgt hier. Na de intense dialoog met Pilatus en de geladen woorden van Jezus op het kruis, rest nu slechts de stilte. Het geduldig wachten is begonnen.

Ook voor ons mensen is het passend te zwijgen in de aanblik van dit lijden, in de aanblik van het lijden in onze wereld. Maar in die stilte is God wel degelijk aanwezig, niet als een overmacht, niet als goedmaker die onze problemen wel even wegneemt. Zijn aanwezigheid in de stilte na het sterven van Jezus is teken van een andere wereld, teken van een ander leven.

Wij die nu met Maria en Johannes onder het kruis staan, delen in die stilte van God, de stilte met God. Gloort er ook bij ons vertrouwen in het leven dat God ons geeft? Kunnen we in de drukte van ons leven, ruimte maken voor die stilte met God? In die stilte luisteren we naar het getuigenis van de Bijbelse verhalen die onthullen wat er op het kruis te zien is: de lijdende dienaar van de God, de profeet, die ten onder gaat, maar die een weg ten leven baant. Het evangelie van Johannes legt de nadruk op de vervulling van de Schriften. Dat inspireert de eerste leerlingen om in Jezus, de gekruisigde, de Dienaar des Heren te herkennen, de Zoon van de levende God.

Er is stilte nodig om die boodschap te verstaan en deze te laten binnen komen. De boodschap dat nu alles volbracht is. We leggen alles in de handen van God zelf, het leven van Jezus en ook ons eigen leven. Amen