Verkondiging 11 augustus 2024, negentiende zondag door het jaar
Lezingen
1 Koningen 19, 4-8
Psalm 34
Efeze 4, 30-5,2
Johannes 6, 41-51
Woord van welkom
Van harte welkom. In deze zomer periode komt het zesde hoofdstuk van het evangelie volgens Johannes aan de orde in de zondagsvieringen. Het gaat over het Brood uit de hemel dat Jezus geeft, dat Jezus zelf ís. In deze periode van bezinning en vakantie en ruimte om na te denken over wat ons werkelijk voedt naar lichaam en ziel, reikt de liturgie ons deze gedachten aan: laten we ons voeden door Jezus? Door zijn woorden, door zijn aanwezigheid? Is Hij aanwezig in ons leven? Hoe houden we die aanwezigheid levend en voedend en inspirerend? Daartoe komen we hier samen. We laten ons voeden door elkaar, en door Jezus zelf die hoop geeft voor een vermoeide en verwarde wereld. Laten we ons vandaag weer bezinnen op de vraag waartoe we het geestelijk voedsel nodig hebben. We brengen onze vragen van het dagelijks leven bij de Heer en vragen Hem om ontferming.
Homilie
Broeders en zusters, vrienden van de Heer,
Deelnemen aan de Olympische Spelen betekent ook teleurstellingen incasseren. We hebben sporters gezien van wie hoge verwachtingen gekoesterd werden en die toch niet presteerden volgens die verwachtingen. Ook zij zelf vonden dit teleurstellend. Natuurlijk zijn er mooie resultaten en wordt er veel gejuicht en zijn de medaillewinnaars enthousiast en trots. De magie van de Olympische Spelen is enorm. Zoals iemand schreef: “wereldkampioen blijf je tot je verslagen wordt, maar Olympisch kampioen blijf je je leven lang.” Of dat helemaal klopt, weet ik niet, maar het is een mooie gedachte om medaillewinnaars in ere te houden. Er is ook een andere kant: die van de teleurstelling. De sporters die dachten dat een medaille binnen handbereik was, maar die deze niet binnen haalden. Of een sporter die doordat een andere winnaar niet gediskwalificeerd werd, een lagere medaille binnenhaalde. Je leert de karakters van de sporters met name kennen door de manier waarop zij omgaan met teleurstellingen.
Teleurstellingen vormen een diep menselijke ervaring. Niet alleen bij sporters, maar bij ons allemaal. Je kunt teleurgesteld zijn in je gezondheid, als je lichaam je in de steek laat, teleurgesteld zijn in je relaties en vriendschappen, in je werk en je carrière, in je huwelijk misschien. We kunnen ook teleurgesteld zijn in de kerk en in mensen van de Kerk die onvoldoende het evangelie uitdragen en die zich laten meeslepen door allerlei verleidingen van macht, geld en aanzien. Waar is dan het vertrouwen in Gods leiding en voorzienigheid gebleven? De profeet Elia is teleurgesteld in de resultaten van zijn werk als profeet. Hij heeft met grote stelligheid en kracht de Naam van de God van Israël verdedigd tegenover de koning van Israël die op het heidense spoor van zijn vrouw Izebel is gegaan. Nu is het genoeg: Elia geeft op en wil dat er een einde aan komt aan zijn missie. Hij verstopt zich in de woestijn. Maar wie zijn Bijbelse klassiekers kent, weet dat juist in de woestijn verstoppen voor God niet mogelijk is. De woestijn is de slechtste plek om je te verstoppen voor God. De woestijn is juist de plek van Godsopenbaring. Dus wanneer je je in de woestijn van je leven bevindt, zou het zomaar kunnen gebeuren dat je wakker gestoten wordt. Ben je dan alert? Kun je dan opstaan? God geeft een mens niet zomaar op en zijn engel houdt dus aan bij Elia: de weg kan lang zijn, maar God geeft kracht om die weg te gaan.
Ik las gisteren in de krant dat tijdens deze Olympische Spelen van 2024 er een andere sfeer lijkt te heersen dan anders. Misschien is de schrijfster, Esther Scholten, erg optimistisch, maar ik vond het mooi om haar observaties en gedachten en te lezen. “Deze generatie sporters gunt elkaar veel meer”. Niet alleen het winnen staat voorop, maar ook het samen sporten en het delen in de vreugde van anderen. Zoals Van den Hoogenband voorafgaande aan de Spelen had gezegd: het gaat mij niet om de medailles, maar om de verhalen achter de prestaties. Dat was natuurlijk tegen het zere been van het Olympisch Comité dat zoveel mogelijk medailles wil binnen halen en Nederland binnen de top tien wil brengen. Het comité is vooral geïnteresseerd in resultaat. Nu lijkt die doelstelling gehaald te worden, maar ik denk dat Van den Hoogenband de Olympische geest beter heeft getroffen, dan de uitsluitende focus op het aantal medailles. Wanneer sporters teleurstellen in hun prestaties, moeten ook zij omarmd worden als Olympische helden. Zij kunnen delen in de vreugde van de winnaars. Uiteindelijk zijn allen winnaars. Dat geldt ook voor de drie vrouwen uit Afghanistan die via het vluchtelingenteam meedoen aan de Olympische Spelen. Zij getuigen van de hoop dat ook vrouwen in dit door een streng islamitische regering geleide land ooit kunnen sporten en deelnemen aan internationale toernooien. Paus Franciscus heeft bij de aanvang herinnerd aan de hogere roeping van de Olympische Spelen: Internationale verbroedering en verzustering van de hele mensheid. Van die roep om vrede en wapenstilstand is bar weinig terecht gekomen. Daar ligt mijn grootste teleurstelling van de Olympische Spelen van 2024.
De context van Christus’ woorden over het Brood des Levens is er ook een van teleurstelling. Volgens de gelovigen van die tijd heeft de Wet van Mozes niet kunnen beschermen tegen de invallende Romeinen en de collaboratie van de tollenaars die het volk verarmen ten behoeve van de Romeinen en zichzelf. Ze zien het wettische optreden van de Schriftgeleerden die in hun eigen wereld van de 613 geboden en verboden van de Wet leven. Waar is de redding door God gebleven? Jezus biedt zichzelf als uitweg uit die teleurstelling. Wie met Hem verbonden blijft, en dus zijn Lichaam tot zich neemt, zoals wij hier doen vandaag, blijft verbonden met de Bron van vrede en goedheid. Ondanks de teleurstellingen en tegenslagen van deze wereld, geeft Hij ons niet op. Beter gezegd: wij geloven dat God ons niet opgeeft, maar ons telkens weer wakker maakt om op te staan. Moge voor ons deze viering een moment zijn om weer energie op te doen om onze levensweg voort te zetten, ook al ervaren we die weg als lang en moeizaam. De Heer vergeet ons niet, maar biedt ons voortdurend zijn voedsel ten leven. Amen
