Verkondiging 24 november 2024, Christus Koning
Lezingen
Daniël 7, 13-14
Psalm 93
Openbaring 1, 5-8
Johannes 16, 33b-37
Woord van welkom
Van harte welkom. Bijzonder om weer hier te staan: vertrouwde plek, vertrouwde gezichten, vertrouwde muziek. Vandaag komt een ander vertrouwd gezicht naar voren: Christus Koning. We zien Hem vandaag in gesprek met Pilatus: de confrontatie van verschillende vormen van koningschap. Het feest doet ons beseffen dat de boodschap van Christus’ Koningschap niet om macht gaat, zoals de wereld die kent, maar om de macht van de dienstbaarheid. Geen populaire boodschap. In onrustige tijden en een zwakke overheid zoeken religieuze leiders elkaar op. Dat religieuze koningschap, leiderschap wil de samenleving in gezamenlijkheid de weg wijzen. Bovendien vieren we vandaag St Cecilia en het koor en het orgel mogen vandaag uitpakken. Moge die muziek ons allen verheffen en brengen tot de ervaring van schoonheid en heiligheid. Laten we bidden om ontferming en vergeving.
Homilie
Broeders en zusters, vrienden van de Heer,
We kennen allemaal de cynische constatering: het eerste slachtoffer dat valt bij oorlogen en gewapende conflicten, is de waarheid. Strijdende partijen manipuleren vaak de waarheid, zij laten feiten achterwege, vertellen hun verhalen vanuit hun eigen eenzijdige standpunt. Zij verhullen hun werkelijke bedoelingen en doen zich anders voor dan ze werkelijk zijn. Wanneer de spanningen groot zijn, wordt de waarheid geslachtofferd op het altaar van partijbelangen of nationale belangen.
Het is dus niet verwonderlijk dat ook in het gesprek tussen Jezus en Pilatus de waarheid ter sprake komt. De twee mannen zijn in gesprek omdat de Joodse autoriteiten Jezus hebben aangegeven bij de Romeinen als bedreiging voor het Romeinse gezag. Het gesprek met Pilatus gaat echter een andere kant uit en Pilatus is hoorbaar onder de indruk van wat Jezus zegt. U kunt zich waarschijnlijk herinneren dat na de slotopmerking van Jezus: “Alwie uit de waarheid is, luistert naar mijn stem” de vraag van Pilatus klinkt: “Wat is waarheid?” Het is een vraag waarop geen direct antwoord volgt. Het blijft even stil in het gerechtsgebouw. De conclusie van Pilatus is, dat hij geen schuld vindt in Jezus. Met die boodschap gaat hij naar de Schriftgeleerden en Farizeeën, die buiten staan te wachten. U kent de uitkomst van het verhaal: de kruisiging van Jezus op Golgotha.
Uiteindelijk leidt Jezus ons naar de waarheid wanneer Hij zijn leven geeft op het kruis. Wanneer hij zijn leven geeft voor de mensen als weg van de liefde, dan wordt duidelijk dat waarheid geen theorie is, geen beleidsnotitie of een regeringsverklaring of een hoofdlijnenakkoord. De waarheid is onlosmakelijk verbonden met het concrete mensenleven. Als mensen spreken over waarheid, mogen zij daar in hun concrete levenswandel op worden aangesproken. Woorden dienen verworteld te zijn in handelingen en een manier van leven. De waarheid van Jezus’ verkondiging blijkt uit zijn levensoffer. Hij is bereid om zijn leven te geven voor wat Hij verkondigt. Hij ís zijn boodschap. De boodschap van het evangelie valt samen met het leven van Jezus. Dat deze boodschap waarheid is, wordt bevestigd in de opstanding. Dan blijkt dat deze weg van Jezus, de onvoorwaardelijke dienstbaarheid, tot leven leidt en niet tot de dood.
Vandaag op het hoogfeest Christus Koning vieren we de apotheose van het kerkelijk jaar. Volgende week begint de advent en zien we uit naar de komende geboorte van de vredeskoning. Vandaag vieren we dat het ware koningschap dienstbaar is aan de waarheid en niet andersom. Dat is geen open deur, omdat we zien hoe in onze tijd de waarheid gemanipuleerd wordt. Er zijn leiders die hun eigen waarheid vertellen, niet omdat het de waarheid is, maar omdat zij de wereld om hen heen en de mensen in de samenleving in die waarheid willen doen geloven. Volgens die leiders is hun verhaal inderdaad de waarheid en bepalen de winnaars de waarheid. Zij schrijven de geschiedenis. In onze moderne tijd hebben machthebbers bovendien krachtige middelen om hun waarheid te verspreiden en aan anderen op te leggen. Zij beheersen de media en de sociale media en langs deze weg proberen zij de wereld te beheersen door hun waarheid.
Voor het evangelie is de waarheid nooit de theorie van de machtigen, het narratief van de leiders. De waarheid is altijd existentieel: het gaat over het leven zelf. Bovendien is het geen verhaal van een krachtig individu alleen, maar wordt de waarheid altijd gedragen door een gemeenschap van mensen. Deze waarheid wordt ook duidelijk in de viering van de eucharistie: we delen met elkaar het Brood, het eenvoudige Brood dat met elkaar gedeeld wordt. Het is armzalig Brood dat voor ons de onmetelijke aanwezigheid van Gods Liefde betekent in Jezus Christus. Dit Brood is waarheid omdat de gemeenschap hiermee gevoed wordt; zij wordt gevoed met de Geest van de Koning die ons is voorgegaan op de weg van de dienstbaarheid. Zo gaat de Koning, de Mensenzoon in de termen van de profeet Daniël, ons voor en brengt ons samen. Hij verdeelt niet, maar Hij brengt samen. Zoals wij hier samen zijn, zo zal eens de mensheid samen zijn rond de waarheid die leven geeft en gerechtigheid vestigt. Dat is de enige waarheid: mensen die bouwen aan een koninkrijk van vrede. Al het andere is onwaarheid en leugen. Wij leggen hier getuigenis af van de waarheid en laten ons eigen leven vervuld zijn van die waarheid. Amen
Voorbede
Pr: brengen we ons gebed bij de Heer. Hij luistert naar ons gebed en zal ons bezielen met zijn Geest.
L voor alle leiders in onze wereld, regeringsleiders, presidenten, politieke leiders en influencers. Dat zij dienstbaar zijn aan de waarheid en zelf luisteren naar wat in de samenleving leeft. Laat ons bidden / Dominum deprecemur
L voor alle leiders in de kerken en de andere religieuze en levensbeschouwelijke leiders, dat hun roepstem om de waarden,die mensen verbinden en gezamenlijk leven mogelijk maken, gehoord wordt. Laat ons bidden / Dominum deprecemur
L. Voor allen die onderdrukt worden. Dat zij trouw kunnen blijven aan de waarheid van hun leven. In bijzonder bidden we voor kinderen die lijden door oorlog en geweld. Dat er mensen opstaan om hen te bevrijden en te beschermen. Laat ons bidden / Dominum deprecemur
L. voor alle groepen in onze samenleving die zich angstig voelen en bedreigd, voor Joden, voor moslims, voor christenen, voor alle minderheden. Dat zij een stem krijgen in onze samenleving en gerespecteerd en geëerbiedigd worden. Laat ons bidden / Dominum deprecemur
L. Voor alle zangers en musici die vandaag Sint Cecilia vieren. Dat zij geïnspireerd worde en anderen kunnen blijven inspireren. Laat ons bidden / Dominum deprecemur
Intenties
Pr. Barmhartige God, hoor ons gebed. Laat uw Zoon Jezus als Koning heersen in ons hart opdat wij barmhartig kunnen zijn zoals Hij. Op voorspraak van Maria en Jacobus, op voorspraak van Cecilia. Door Christus onze Heer. Amen