Verkondiging 9 juli 2023, veertiende zondag door het jaar

Lezingen
Zacharias 9, 9-10
Psalm 145
Romeinen 8, 9.11-13
Mattheüs 11, 25-30

Welkom bij deze ochtend
Deze weken beginnen de vakanties in Nederland. Mensen zoeken rust en ontspanning. Mensen sparen er voor en maken grootse plannen om die rust en ontspanning te vinden. Mensen hebben allemaal hun eigen beeld van wat hun rust en ontspanning geeft. Ook het kabinet gaat met vakantie, maar dat is niet de rust die we vandaag bedoelen. Jezus spreekt tot ons vandaag niet over de rust van vakantie. Hij wil dat heel ons leven vervuld is van de vrede en het evenwicht die ons leven voeden. Dan gaat het niet om een paar weken, maar om een voortdurende stroom van geestelijke voeding. We vinden die hier bij elkaar, in dit vieren met elkaar. Het besef dat God ons nabij is en dat Hij met ons meetrekt, is belangrijker dan alle vakanties bij elkaar. Laten we ons openen voor zijn aanwezigheid.

Homilie
Broeders en zusters, vrienden van de Heer,
Vandaag wordt ons een grote tegenstelling van het evangelie voorgeschoteld. Op veel plaatsen in het evangelie vertelt Jezus ons parabels over talenten en over hoge waarden zoals naastenliefde en barmhartigheid. In zijn Bergrede houdt Jezus ons voor om meer te doen voor de ander dan strikt noodzakelijk is en zelfs onze vijanden te beminnen. Dat betekent dat de lat erg hoog wordt gelegd en we niet te snel tevreden moeten zijn met onszelf. Kritisch zijn naar elkaar en vooral kritisch op jezelf is het devies.

Zo kunnen gelovigen nog weleens opgezadeld worden met een schuldgevoel. Doe ik wel genoeg? Lever ik mijn bijdrage aan de bescherming van het milieu, aan gerechtigheid, aan vrede en verzoening? Het dagelijks gewetensonderzoek waartoe we door onze traditie worden uitgenodigd, kan dan een zwaar moment van de dag zijn, waardoor je misschien niet eens meer goed kunt slapen. Dat kan toch net de bedoeling zijn! Maar de grote woorden die we hier vaak gebruiken kunnen ons soms murw slaan. Is het christelijke geloof dan alleen voor hen die perfect of bijna perfect zijn?

Vandaag biedt de tekst van Jezus een mooie tegenhanger tegen de zwaarte en het veeleisende van ons geloof. “Ik zal je rust en verlichting geven.” Het geheim van Gods koninkrijk wordt geopenbaard aan kleinen en eenvoudigen. Het zijn niet de geleerden die het allemaal snappen, maar mensen die als kinderen zijn.

De context van deze tekst helpt ons om het te begrijpen. Jezus is in dit deel van het evangelie voortdurend in gesprek met de leiders van het volk: de Farizeeën en Schriftgeleerden, de specialisten, de deskundigen. Zij leggen de mensen hun wetten op. De mensen moeten ook hun interpretaties van die wetten navolgen. En als je met hen in gesprek gaat, dat leg je het altijd af. Het is eenrichtingsverkeer. Dat is niet de aanpak van Jezus, die steeds het gesprek op gang houdt door vragen te stellen aan mensen: “Wat verlang je?” Die aanpak zal Jezus uiteindelijk de kop kosten. Dat lijkt een nederlaag, maar we weten door ons geloof dat juist deze weg tot het leven leidt, tot de Liefde.

De tekst van vandaag betekent niet dat we er de kantjes van af kunnen lopen en dat we de waarde van de evangelische deugden met een korrel zout kunnen nemen. Het gaat Jezus om de houding waarmee je aan je leven werkt. Het gaat Hem om het innerlijk en om het behoud van je eigenwaarde en het besef dat we in God zijn.

In onze samenleving is de prestatiedruk hoog. Zonder diploma kom je niet aan de bak. Als je niet voldoende presteert, krijg je geen promotie en vlieg je er bij de volgende reorganisatieronde onherroepelijk uit. Je krijgt misschien een mooie vergoeding mee, maar je eigenwaarde krijgt een flinke knauw. Ik ken voldoende mensen die daar amper nog overheen komen. Bij die prestatiedruk komt ook nog de druk van de sociale media: ons leven dat we massaal in de etalage zetten, moet perfect, uniek, verrassend, altijd leuk en entertaining zijn. We boksen tegen elkaar op en als je achterblijft, ben je een loser.

Het Koninkrijk dat Jezus ons belooft, is geen beloning voor een prestatie. Het gaat om de persoonlijke ervaring dat je naar jezelf kijkt met de ogen van Jezus zelf. Als we naar een afbeelding kijken - en het besef van de Orthodoxe wereld kan ons hierbij helpen - dan mogen beseffen dat niet wij naar de afbeelding kijken, maar dat we gezien wórden, En dat we beseffen dat dit een blik van barmhartigheid is. Juist die blik van barmhartigheid spoort ons aan die barmhartigheid met anderen te delen. Dan gaan we als vanzelf in een hogere versnelling en kijken we met diezelfde blik van barmhartigheid naar de naaste, naar de mensen die we ontmoeten.

De hoge eisen van het evangelie zijn niet tegengesteld aan de rust en de verlichting van vandaag, maar worden pas gerealiseerd als we die rust en verlichting ervaren. Het is geen rust van vakantie en luieren, maar een besef van aanvaard zijn, bemind zijn, geliefd en zelfs gered zijn. Dat delen we met elkaar en zoveel mogelijk met de mensen om ons heen, de mensen die we ontmoeten, Ook zij mogen delen in datzelfde besef. Dat zal ware rust en verlichting schenken. Amen