Verkondiging 26 maart 2023 – vijfde zondag in de veertigdagentijd

Lezingen
Ezechiël 37, 12-14
Psalm 130
Romeinen 8, 8-11
Johannes 11, 1-45

Welkom
De laatste van de zeven tekenen van Jezus op weg naar zijn kruisdood is de meest heftige en tot de verbeelding sprekende. Toch moeten we het goed verstaan. Jezus heft de dood niet op: nog steeds sterven mensen, soms op akelige wijze, door ziekte, dood, geweld, vaak vredig in hun bed omringd door liefdevolle mensen. Dus dit verhaal gaat over iets anders dan het ontkennen van de dood. Het gaat om het leven en om de bestemming van het leven.

Lazarus eindigt in het donkere graf. Ik heb vorige week in het Heilig Land dergelijke graven uit die tijd kunnen zien: een donker gat waar geen ontkomen aan is, een plek van bederf en vergankelijkheid. Ik ben ook in het Heilige Graf zelf geweest: dat was geen donker gat, maar een plek waar de eucharistie wordt gevierd, een plek van leven! Jezus biedt een ander perspectief. Hij opent een wereld die soms zichtbaar wordt zoals zonnestralen het duister kunnen verdrijven. Mogen wij in dit uur ook zijn licht ontwaren.

Homilie
Broeders en zusters, vrienden van de Heer,
De plek van de dood kunnen we beter vermijden. Niemand zoekt die plek daadwerkelijk op. We gaan er pas heen als we moeten. Natuurlijk: we bezoeken elkaar met liefde bij overlijden, om te troosten, om te helpen, om te bidden, om te huilen, of om dankbaarheid te delen. Maar het is niet een plek die we zomaar spontaan gaan opzoeken. Als we geconfronteerd worden met de dood die in ons leven inbreekt, proberen we daarop te reageren.

Vandaag trekt Jezus het initiatief naar zich toe. Hij gaat uit eigen beweging. Hij reageert eerst niet op de noodkreet van de zusters, maar Hij wacht. Hij gaat in onze ogen te laat. “Kom, laten we gaan”, zegt Hij na een paar dagen tegen zijn leerlingen. Volgens hen gaan ze een zekere dood tegemoet in het gevaarlijke Judea. De leiders van het volk staan Jezus al naar het leven. Complotten worden gesmeed tegen Hem, de Romeinen en de Schriftgeleerden zijn al gereed om aan te vallen. En toch gaat Jezus naar Bethanië, die plek van dood, een plek van onreinheid. Hij maakt een reis in drie etappes.

Eerst naar Marta aan wie Hij uitlegt dat echt leven geloven is. Hij vraagt naar haar geloof: “Als je niet gelooft in God, besef je niet wat leven is. God is liefde en als je Die niet kent, heb je geen idee van wat leven is.” Er is in onze wereld veel leven zonder liefde en dat is dus eigenlijk dood: mensen ademen en eten en drinken, maar het leven gaat aan ze voorbij. Dat is anders voor hen die God koesteren als oneindige bron van liefde. Die maakt weerbaar, flexibel, vergevingsgezind, barmhartig. “Geloof je dit? Wat is hierop uw antwoord? We mogen dat antwoord straks geven in de paasnacht bij de hernieuwing van de doopbeloften: Ja, ik geloof! Tot drie keer toe!

De tweede etappe is de ontmoeting met Maria die in tranen is omdat haar broer is gestorven. Er komt geen mooi geloofsgesprek zoals bij Marta: puur verdriet. En dan toont ook God zijn verdriet in Jezus. Let wel: de tranen van Jezus zijn tranen van God zelf. “Zie, hoe Hij hem liefhad?” is het terechte commentaar van de omstanders. Beseffen we, hoezeer God mensen liefheeft. Of het de gestorvenen zijn van de oorlog in Oekraïne, of van de aardbevingen, of de kinderen die sterven van honger of misbruik: om al die mensen laat God zijn tranen vloeien.

De derde etappe is het graf zelf: de plek van dood en verderf. Door Marta heel plastisch genoemd: een plek waar het stinkt! Maar tot die kern gaat Jezus en laat daar zijn stem klinken: ‘Ik ken Mijn schapen en de schapen kennen Mij en ze luisteren naar mijn stem.’

De stem van Jezus reikt over de grens van de dood heen. De stem van Jezus is de stem van de Levende. Straks worden er in de tuin van de opstanding ook stemmen gehoord: engelen, vrouwen, Maria Magdalena, Petrus en Johannes. De plek van dood en verderf wordt een tuin met stemmen van leven. Dit gebeuren vandaag is een voorbode. Dit verhaal wil ons gereed maken om ook de stem van de Herder te verstaan. Lazarus komt naar buiten! Vul hier je eigen naam maar in! “Kom naar buiten.”

We vervolgen onze weg naar Pasen, gesterkt door het gesprek met de Samaritaanse met wie we God aanbidden in Geest en waarheid. We zijn genezen van onze blindheid door Jezus die ons bevrijdt van schuldgevoel en kleinheid en zelfonderschatting en gevoelens van minderwaardigheid. Vandaag laat Jezus zijn stem horen en wij mogen Hem volgen door de komende weken van lijden en dood. Als wij zijn stem blijven horen, wijst Hij ons de weg naar nieuw leven, naar Pasen. Amen