Verkondiging 1 januari 2023 - Maria Moeder van God - Vredeszondag

Lezingen
Numeri 6, 22-27
Psalm 67
Galaten 4, 4-7
Lucas 2, 16-21

Welkom
Goedemorgen. Ik wens u allen een Zalig Nieuwjaar. Op deze achtste dag van Kerstmis gedenken we het moederschap van Maria. Haar zorg is een afstraling van de zorg van God voor de mensheid.

Zorg voor menselijkheid is een grote verantwoordelijkheid in tijden van oorlog en geweld, in tijden van polarisatie en onbegrip. Waar vinden we voorbeelden van mensen die tegenstellingen overbruggen? Zijn wij zelf die mensen? Soms moet je opkomen voor waarden en elkaar daarin ook bijstaan en helpen. De vredesboodschap van Paus Franciscus bevat reflecties over vrede in het post coronatijdperk en in confrontatie met de oorlog in Europa. Vandaag op de achtste dag van Kerstmis, de dag van Maria, Moeder van God, Moeder van de Vrede, bidden we om die vrede tussen alle mensen op deze aarde. Dat is nog ver weg, maar met dat visioen in ons hart en hoofd gaan we deze viering in.

Homilie
Broeders en zusters, vrienden van de Heer, vrienden van de vrede,
Paus Franciscus opent zijn vredesboodschap 2023 met een visioen van Paulus. Deze houdt aan de leerlingen van Thessalonika een visioen voor van een toekomstige wereld die ons door God geschonken zal worden. Wat is het nut een dergelijk visioen in de wereld van vandaag? Zo’n visioen lost niet de problemen van vandaag op. Te vaak kregen geloof en kerk het verwijt dat door het voorhouden van degelijke visioenen mensen passief en apathisch werden gemaakt. God zou hun problemen wel oplossen. Dat is zeker niet de bedoeling van Paulus en je kunt aan zijn eigen leven zien dat hij daar zelf ook niet voor kiest. Hij trekt de wereld door en bouwt aan geloofsgemeenschappen in het Middellandse Zee gebied. Hij beseft dat de nieuwe wereld die Jezus verkondigd heeft, waarvoor Hij gedreven is en waarvan zijn verrijzenis het teken is, door God geschonken zal worden. Christus geeft ons de opdracht om in ons leven zelf getuigen te zijn van die nieuwe wereld.

Paus Franciscus benadrukt in zijn vredesboodschap het besef dat de problemen waar we mee geconfronteerd worden, alleen opgelost kunnen worden, wanneer we de mensheid als een groot geheel zien. Het gaat er niet om dat we blij zijn omdat we niet zijn omgekomen door Corona, of omdat we onze baan nog hebben en aan de pandemie zonder al te veel kleerscheuren zijn ontkomen. Ook gaat het er niet om dat we de oorlog in Oekraïne zo snel mogelijk beëindigen en de agressor straffen. Dat zou betekenen dat we slechts uit zijn op ons eigen geluk en op korte termijn oplossingen. Het gaat erom dat we als mensengemeenschap sterker uit de crises komen, niet om ons persoonlijk overleven. De primaire reactie van mensen in een crisis is om het vege lijf te redden en aan de moeilijkheden te ontkomen. Dat is voor christenen onvoldoende.

De crises die de paus aanhaalt – de gezondheidscrisis die nog allerminst voorbij is en de oorlog die wereldwijd gevolgen heeft van hongersnood, vluchtelingen – kunnen slechts het hoofd geboden worden op een mondiale schaal, waar we de gevolgen voor allen in het oog moeten houden. Het gaat er de paus niet om dat we onze Westerse manier van leven veilig stellen, maar dat we de effecten van ons handelen voor anderen in het vizier houden.

Het visioen dat wij als christenen delen met Paulus, geeft ons een handelingsperspectief: als wij handelen leggen we de morele lat enorm hoog. Die ligt op het evangelische niveau van wereldwijde broederschap/ zusterschap. Zolang er nog landen zijn waar meisjes niet naar school mogen, waar kinderen de hongerdood sterven omdat het Oekraïense graan te duur is voor hun ouders, of waar politieke krachten landen in hun greep houden en iedere ontwikkeling in de kiem smoren, of plekken waar de democratie beschadigd wordt door populistische krachten, kunnen we niet zwijgen en kunnen we niet stil zitten.

De vredesboodschap van de paus wil ons mobiliseren om te bouwen aan ons geloof en aan onze geloofsgemeenschap. Die vraag kunnen we ons ook stellen als parochiegemeenschap. Zijn we wel met de juiste onderwerpen bezig? Zijn we met onszelf bezig en het overleven van onze kerk of zijn we gericht op de wereld waarin we leven, een wereld die verlangt naar de boodschap van het evangelie?

We hebben als kerk van Nederland een nieuwe focus nodig. Het gaat er niet om dat we als kerkelijk instituut overleven. Het gaat erom dat we onze samenleving en onze planeet helen. Achterhoede gevechten zullen niets uithalen. Als wij een soort veilige uithoek creëren waar we als kerk van de volmaakten de kerkelijke leer op orde hebben, terwijl de wereld om ons heen ten onder gaat, hebben we onze functie verloren. We willen niet een exclusieve ruimte beschermen voor onze persoonlijke, kerkelijke en nationale belangen, maar we bouwen samen met andere kerken aan een wereld van gerechtigheid.

Dat kunnen wij niet zelf en niet alleen. Als we het visioen over het koninkrijk van God vergeten en ons tevreden stellen met onze eigen burgerlijke veiligheid, komen we nooit verder. Dus laten we blijven leven vanuit het visioen dat de dag des Heren zal aanbreken. In dat licht denken, spreken we en handelen wij. Dat geeft richting. Ook in het nieuwe jaar 2023.

Ik wens u een Zalig, vredig en vooral gezond Nieuwjaar 2023.

Amen

Tekst vredesboodschap:
https://www.vatican.va/content/francesco/en/messages/peace/documents/20221208-messaggio-56giornatamondiale-pace2023.html