Verkondiging 24 december 2022 Hoogfeest van Kerstmis - Nachtmis

Lezingen
Jesaja 9, 1-3.5-6
Titus 2, 11-14
Lucas 2, 1-14

Welkom u allen,
Welkom aan u allen die in deze nacht gekomen bent naar dit huis van licht en vrede. Welkom om het geboorteverhaal van Jezus weer te horen en dit te plaatsen in de wereld van vandaag, onze wereld van nu, in je eigen leven van hier en nu. Na een paar jaar corona kunnen we u weer ontvangen om samen te zingen, te bidden en stil te kijken naar het Kind dat een teken is van een wereld die we bijna zijn vergeten. U heeft de weg gevonden naar deze plek, deze herberg. De weg is niet eenvoudig en er zijn veel obstakels. We kunnen klagen over de belemmeringen en kunnen allerlei redenen noemen om thuis te blijven. Maar de stem van dit Kind roept ons, een stem die ook klinkt in onszelf. Die stem van het Kind en de stem van onszelf raken verstrengeld met elkaar. We verstaan elkaar in het verlangen naar een wereld van vrede en veiligheid, verlangen naar een wereld met toekomstkansen voor alle kinderen, met gelijke kansen voor alle jonge mensen.

In deze nacht van vrede bidden we voor de vele landen waar oorlog is, Oekraïne, Zuid-Soedan, Congo. We bidden voor de christenen van Bethlehem. Met hen zijn wij heel speciaal verbonden deze nacht. Laten we in gedachten met de herders op onderzoek uitgaan en onszelf de vraag stellen of we het teken van het Kind verstaan voor ons leven vandaag? Wat heeft dat Kind ons te zeggen? Wat kunnen we van dat Kind leren? Laten we in een moment van stilte dit Kind tot ons laten spreken.

Homilie
Broeders en zusters, goede vrienden,
We zijn allemaal voorspellers met terugwerkende kracht. Achteraf hadden we de toekomst kunnen zien aankomen. Als we achterom kijken, weten we waarom we in deze situatie zijn. We kunnen de wereld beter begrijpen, als we alles van te voren hadden geweten. De afgelopen jaren hebben ongekende crises laten zien. In het begin van de coronacrisis wisten we amper wat ons boven het hoofd hing. Het heeft mensen onzeker en angstig gemaakt. Achteraf zouden we zaken anders aanpakken.

De oorlog in Oekraïne had misschien voorkomen kunnen worden als we meer hadden begrepen van de plannen in Moskou. Dan hadden we daarop kunnen anticiperen, dan hadden we misschien de irritatie en angst voor het Westen kunnen verminderen.

Dit geldt evengoed ons eigen leven: keuzes rond een nieuwe functie, of nieuwe vriendschappen en relaties pakken soms anders uit dan we verwacht hadden. Betere kennis vooraf zou handig geweest zijn, maar daar beschikken we niet over. Grote teleurstellingen en tegenslagen moeten we dan incasseren omdat we gebeurtenissen en situaties niet zien aankomen. Mensen verliezen hun vertrouwen, ze worden voorzichtig of zelfs angstig en cynisch: “Niemand is tegenwoordig te vertrouwen. Het komt niet meer goed met de wereld en het milieu.” En ga zo maar door.

Toch gloort er rond de kerstdagen een soort dageraad van geloof. Veel mensen willen eigenlijk graag geloven. Ze bieden weerstand tegen de duisternis van het seizoen door lichtjes te ontsteken in huis. Ze versieren een boom met ballen en lampjes in de woonkamer. Ze bieden tegenwicht tegen de hardheid van de samenleving om zoveel mogelijk de kerstgedachte te beleven. In dat kader is Serious request een prachtig symbool van het verlangen van mensen naar een wereld die geborgenheid en vrede biedt. Dit jaar is 2,5 miljoen opgehaald voor Het Vergeten Kind. Een thema dat zeker in deze Kersttijd mensen ontroert en in beweging brengt. Het is prachtig te zien hoe deze ‘Kerstgedachte’ mensen tot solidariteit aanzet. Wat is de Kerstgedachte nu eigenlijk? Is het niet meer dan een fijn gevoel van geborgenheid?

Het kerstverhaal dat deze dagen tallozen keren verteld wordt – ook wij hebben als pastores de afgelopen week voor allerlei scholen in Zoetermeer het kerstverhaal verteld – geeft een belangrijke sleutel. Het gaat hier vooral om de keuzes die de hoofdrolspelers in het verhaal maken. Het is de keuze van de herders om na het gezang van de engelen op te staan en het Kind daadwerkelijk te ontmoeten. Kerstmis is opstaan, keuzes maken en in de moeilijke omstandigheden van deze wereld zelf getuige van Licht worden. In deze omstandigheden wordt een oud verhaal verteld. Mensen vragen zich af of dit nu echt zo gebeurd is. Dit verhaal komt op talloze manieren telkens terug in de geschiedenis van mensen. Het verhaal vertelt van machtige keizers en koningen die hun macht doen gelden over anderen. Deze machtigen tellen hun bevolking om hun macht nog beter in beeld te brengen en beter te beheersen en om nog meer en effectiever belasting te kunnen heffen en de bevolking met militaire slagkracht onder de duim te houden. De grote namen van de geschiedenis worden genoemd, maar ze worden in het verhaal snel naar de coulissen geschoven, zodra de engelen het woord nemen tegen de herders die buiten het blikveld van de volkstelling vallen.

Het oude verhaal vertelt dat er een nieuwe periode wordt geboren met dit Kind. God heeft de mensheid niet in de steek gelaten, maar God wil zelf bij ons zijn intrek nemen om ons voor te gaan op een weg van toewijding en liefde. Het Kind van God nodigt ons uit in zijn Licht te komen staan. Veel afbeeldingen van Kerstmis laten zien hoe het Licht zijn bron vindt in de kribbe. Het komt niet van kaarsen, niet van kunstlicht, niet van de engelen, maar van het Kind zelf. De ouders en de herders komen in dit licht staan. Zij raken allemaal vervuld van dat licht en stralen daardoor nog beter hun eigen kleuren uit. Zij gaan met dat licht hun weg vervolgen. De herders verliezen hun schroom en gaan overal verkondigen dat dit Kind geboren is. Voor hen is er een nieuwe tijd geboren, een nieuw tijdperk, een nieuw leven.

En voor ons? Als ik dat kind eerder had leren kennen, dan had ik misschien andere keuzes gemaakt. Als ik dat Kind eerder had leren kennen, had ik mijn geloof in de vrede misschien niet verloren. Als ik dit Kind eerder had leren kennen, was mijn vertrouwen in de mensheid misschien niet verdwenen. Een nieuw begin kan altijd gemaakt worden. Neem het Licht van dit Kind met je mee en laat het stralen, zeker wanneer berichten van oorlog en crisis de ronde doen. Weet dat God de mens niet heeft verlaten en dat er steeds weer mensen zullen opstaan om zijn boodschap van vrede te verkondigen. In die zin wens ik u: Zalig Kerstmis!